Homepage : filosofie in een computer maatschappij (inhoud)

Leven in het Informatietijdperk?

of hoe houd ik mij staande in het multimediale circus
van de alomtegenwoordige computer;
chips in alles dat "denkt", registreert, reageert en beweegt
Prof. dr. D.B.B. Rijsenbrij
 

Deze overpeinzing borduurt voort op een rede, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van Bijzonder Hoogleraar in de Bedrijfsinformatica aan de Faculteit der Exacte Wetenschappen van de Vrije Universiteit te Amsterdam op 10 december 1993.

De oorspronkelijk tekst van de rede "Automatisering: vloek of zegen?", is te vinden op de website.

 

Samenvatting van de rede:

Informatietechnologie (IT) in de vorm van computerapparatuur, computernetwerken en geautomatiseerde informatiesystemen dringt dieper en dieper door in onze samenleving. Is dit een banvloek, die ons veroordeelt tot een steeds grotere afhankelijkheid van geautomatiseerde oplossingen? Of is dit een zegen omdat wij bevrijd worden van routinematige werkzaamheden en daardoor ruimte krijgen voor een meer creatief leven?

De kunst is om voor jezelf tot een antwoord te komen. De antwoordsuggestie ligt in het terugvinden van de juiste maat, één van de vier kardinale deugden van Plato. Een krachtig hulpmiddel bij het verfijningsproces naar de juiste maat is het ontdekken van het aspect ‘schoonheid’. Schoonheid tijdens het ontwerpen en ontwikkelen van IT-producten, schoonheid in het IT-product an sich, schoonheid in het gebruik van het IT-product en schoonheid in dat wat voortvloeit uit het gebruik.

 
Onderwerpen

 
 
(cursief zijn de filosofische / psychologische concepten vermeld die verband houden met het onderhavige onderwerp)
 
  Voorwoord

  1. De infiltratie van ICT in het menszijn 

 

2. Filosofisch / Psychologisch Referentiekader

2.1 Inleiding
2.2 Het Spel van Aandacht
2.3 Niveau's van Bewustzijn
2.4 De mens als machine
2.5 De structuur van het wezen
2.6 De geest : werking en structuur
2.7 De universele structuur, krachten en energieen

 

3. Informatielawine
(informatie: voedseldiagram; kennis : kennis & zijn / sat, chit, ananda )

3.1 Voorgeschiedenis
3.2 Informatie voor besluitvorming
3.3 Geautomatiseerde tekstproductie
3.4 Gegevens willen hebben / bezitten
3.5 Informatievervuiling en handel in non-informatie
3.6 Persoonlijk kennisweb

  4. De zuigkracht van de computer
(Identificatie, aandachtsdiagram, waarneming, hier&nu)
4.1 Verslaving
4.2 Spelletjes
4.3 Waarneming

  5. Mechanische patronen: wie programmeert wie?
(bewustzijnsdiagram; persoonlijkheid, rollen)
5.1 Vaste patronen
5.2 Geautomatiseerde patronen
5.3 Afgerichte apparaten
5.4 Menswaardige activiteiten
5.5 Uit de sleur

  6. Mentale gevangenis, maar wel ICT enabled!
(het web van het denken; de drie lichamen, de cirkel van geboorte naar dood)
6.1 Een multi-mediaal circus
6.2 Samen werken
6.3 Computernetwerken en geautomatiseerde communicatie: de gevangenis lijkt oneindig groot (pseudo-verbondenheid)
6.4 Virtualiteit en realiteitsbesef
6.5 Hoe komen we eruit?

  7. Tempoverschil: wie geeft het ritme aan?
(drie principes / tri-cerebraal, de functies; negatieve emoties, guna’s : energiesoorten)
7.1 De onderlinge beïnvloeding van de machines
7.2 Maatgevoel, orde en structuur in ons werken en functioneren
7.3 Werkbelasting ("drammerigheid" en gejaagdheid veroorzaakt door de apparatuur)
7.4 Drastische veranderingen in werk- en ontspanningspatronen
7.5 Stemmingen beïnvloeding

 
  8. Digitale gemeenschap
(van individualiteit via grotere "cirkels" van gemeenschappelijkheid naar universaliteit, vyasti en samasti, plaats op de Scheppingsstraal)
8.1 Nieuwe vormen van communicatie, digitale kennissenkringen
8.2 Onafhankelijkheid van plaats
8.3 Bevoogding door "een" digitale overheid, overregulering
8.4 Ontmanteling van de persoonlijke privacy en opheffing van de anonimiteit
8.5 Andere werkvormen, virtuele arbeidscontracten
8.6 Een nieuwe mondiale klassenmaatschappij, een vernieuwde sociologie

 
  9. Bezit / intellectueel eigendom
(van "hebben" naar "zijn")
9.1 Van "have’s & havenot’s" naar "know’s & knownot’s"
9.2 opeisen van resultaten
9.3 herdefiniëring van intellectueel eigendom, copyright en "content"-eigendom
9.4 een nieuw economisch model, informatie neemt de rol van het geld over als synchroniserende factor in de bedrijvigheid

 
  10. Besluitvorming
(innerlijk instrument, geweten)
10.1 Functioneren van het besluitvormingsproces: computer versus mens
10.2 Machinaal redeneren en AI; afhankelijkheid van zogenaamd intelligente apparaten
10.3 De rol van de menselijke wil
10.4 Menselijke verantwoordelijkheid in een geautomatiseerde wereld

 
  11. Veiligheid
(transcenderen van de fysieke zintuiglijke wereld)
11.1 Fysieke veiligheid en onbeheersbare complexiteit
11.2 Info-terrorisme en georganiseerde misdaad
11.3 Oude waarden en zekerheden verdwijnen als sneeuw voor de zon
11.4 Geestelijke rust versus vereenzaming en bewustzijnsverlaging

 
  12. Ontwikkelmogelijkheden
(puntjes in de geest, vooroordelen, bewustzijn)
12.1 Leerproces, "point, click and learn" versus begrijpen
12.2 Aanleren versus afleren
12.3 Het einde van de hiërarchie
12.4 Wie gaat uiteindelijk winnen?; wanneer maakt de computer de eerste mens
12.5 Mens worden

 
website: Daan Rijsenbrij