Leven in het Informatietijdperk?

of hoe houd ik mij staande in het multimediale circus
van de alomtegenwoordige computer;
chips in alles dat "denkt", registreert, reageert en beweegt
Prof. dr. D.B.B. Rijsenbrij

Voorwoord volgend artikel

Wij worden dagelijks overstelpt met grote tot zeer grote hoeveelheden zogenaamde informatie. Nuttige, niet-nuttige, nog-niet-nuttige informatie. Door onze bijna-aangeboren neiging tot hebzucht proberen we steeds meer informatie te vergaren. Is dit zinvol? Geeft dit ons meer zekerheid ? Zullen wij ooit genoeg krijgen? Of moeten wij resoluut een halt roepen aan het "hebben" in de digitale wereld!

De moderne technologie biedt ons de mogelijkheid om op elk moment en met iedereen te communiceren. Wat zal dat voor invloed hebben op onze sociale patronen, op onze werkomstandigheden? Gaan wij digitale kennissenkringen ontwikkelen? Worden wij digitaal door een overheid bestuurd? Wordt onze ontplooiingsruimte door die informatietechnologie werkelijk vergroot?

De informatietechnologie zal in een relatief klein aantal jaren het aanzien van de wereld drastisch veranderen. Oude normen en waarden zullen worden ontmanteld. Oude zekerheden over werkverbanden en zogenaamde sociale garanties zullen voorgoed tot het verleden gaan behoren. De grote vraag is hoe wij in psychologische zin als mensheid door deze "stille" revolutie zullen heen komen. Anders dan de industriële revolutie die zich slechts voltrok in de fysieke wereld zal deze revolutie ons totale wereldbeeld omverwerpen. Dit is immers een revolutie die haar zwaartepunt heeft in de mentale wereld.

De informatietechnologie biedt fascinerende mogelijkheden om ons te verlossen van geestdodende werkzaamheden. Aan de andere kant verleidt diezelfde technologie ons tot een "geautomatiseerd" leven. En hierin ligt het grootste gevaar van die automatisering. De atoombom was de nachtmerrie waar wij langzamerhand uit verlost zijn geraakt. De uitvinding die wij nu wereldwijd gaan gebruiken, is dan wellicht niet in staat die wereld te vernietigen, maar kan wel het menselijk leven doen bevriezen. Bevriezen in vaste patronen die een hechte gevangenis zullen vormen voor het menselijk bewustzijn, gevangen in het web van het (geautomatiseerde) denken! De kunst aan ons om deze prachtige technologie aan te wenden tot zegen van de mensheid.

Wij staan nu op de drempel naar het informatietijdperk. Een stap die een grotere impact zal hebben dan het binnentreden van het industriële tijdperk rond 1865. Het zal grote moeite kosten voor de samenleving om enigszins ongeschonden door de informatierevolutie heen te komen. Een voorproefje van wat ons te wachten staat kan worden gelezen in de boekjes van Bill Gates en Maurice de Hond.

Er is daarom een grote noodzaak dat informatici / automatiseringsdeskundigen zich gaan bezinnen over hoe de mensheid staande kan blijven, zowel in het werk als in de privé-sfeer, in het komende informatietijdperk. Hoe de menselijke waardigheid te bewaren en bewustzijnsvernauwing te voorkomen in de steeds zogenaamd intelligentere vormen van automatisering.

In de bloeitijd van de Griekse beschaving werd veel werk gemaakt van allerlei beschouwingen over wiskundige onderwerpen. De plaats van de wiskunde als structureerde wetenschap wordt in onze tijd overgenomen door de informatica.

Enkele vragen waar wij als samenleving een antwoord op dienen te vinden, zijn:

  • Wat komt er allemaal op ons af in het aanstormende informatietijdperk? En hoe zorgen wij dat wij, als mens, aan het roer blijven staan
  • Hoe gaan wij om met de alsmaar groter wordende vloedgolf aan "informatie"?
  • Wat doen wij met de ongebreidelde mogelijkheden van de digitale snelwegen?
  • Hoe vinden wij het juiste maatgevoel ondanks de "hectiek" door de computer
  • Hoe houden wij een gezonde relatie tot de natuur
  • Hoe blijven wij onszelf in een virtuele wereld?
  • Hoe ontplooien we onze creativiteit in een mechanische / geautomatiseerde samenleving?

Kortom hoe overleven wij in het Informatietijdperk? Aan ons de keuze : "informatie of transformatie"!

volgend artikel
website: Daan Rijsenbrij