Vision

De snelheid van de ontwikkelingen in de informatietechnologie en de grote variëteit aan toepassingen en toepassingsgebieden fascineert mij nog dagelijks. Het vakgebied van het automatiseren krijgt meer en meer een businessachtige insteek, waarbij het creatief vinden van toepassingsmogelijkheden belangrijker wordt dan technologische slimheid. Als men vanuit de volgende eeuw terugkijkt, zal blijken dat wij rond 1995, door de enorme verwerkingssnelheden van de chips en de ongelooflijk gegroeide capaciteit van de diverse opslagmedia voor digitale informatie, een drempel zijn overgestapt. De volledige infiltratie van informatietechnologie in produkten, diensten, produktieprocessen en managementstructuren heeft zijn aanvang genomen. Het tempo van het aanleggen van elektronische snelwegen ligt bijvoorbeeld al zo hoog dat mijn (toekomstige) kleinkinderen mij met gefronste wenkbrauwen zullen aankijken, als ik later vertel dat het bezorgingsproces per postbode best soepel verliep.

De infiltratie van IT zal grote gevolgen hebben voor het bedrijfsleven, de overheid en de samenleving. Bij de overgang van het industriële tijdperk naar het informatietijdperk zullen gevestigde patronen van werken en ontspannen, zowel qua tijdstip als qua locatie, ter discussie komen te staan. Ook de wijze waarop en de instrumenten waarmee de automatiseerders daaraan een bijdrage leveren, zullen drastisch veranderen. Dit zal verregaande consequenties hebben voor de bekwaamheden van de informaticus van de toekomst. Daarom heeft Cap Volmac een visie laten schrijven die een breed spectrum toont van nieuwe technologieën, de mogelijke toepassingen ervan in het bedrijfsleven en de maatschappelijke gevolgen die eruit voortvloeien. Een dergelijke visie kan niet anders zijn dan een voorzichtige poging om ingezette trends te extrapoleren. Er wordt een beeld geschetst dat volgens de auteur en enkele door de wol geverfde technology watchers van Cap Volmac tot de reële mogelijkheden behoort.

‘Hoe valide is deze visie?’, zult u zich afvragen. Immers, noch Cap Volmac, noch enig ander bedrijf of deskundige kan een wetenschappelijk onderbouwd toekomstbeeld schetsen van een volledig geïnformatiseerde samenleving. Het enige waartoe men in staat is, is met enige betrouwbaarheid de prestatiekarakteristieken van chips en communicatielijnen in de nabije toekomst te ‘voorspellen’. Menselijke creativiteit is echter nimmer te plannen (gelukkig maar). Wie heeft immers door extrapolatie de opkomst van de spreadsheet kunnen voorspellen? Wie heeft paradigma-omwentelingen zoals objectoriëntatie en client/server zien aankomen? Het spannende van de toekomst ligt in het feit dat de toekomst meer is dan een mechanische extrapolatie van het verleden.

Wat wil Cap Volmac met een boek als dit? Mensen wakker schudden uit het dagelijks routinedenken! Bewust zijn sommige uitspraken in dit boek stellend neergezet om te prikkelen tot het ontdekken en verkennen van nieuwe mogelijkheden, om de ‘mind-setting’ te verruimen. Onze Amerikaanse collega’s noemen dat ‘reframing’. En reframing is leuk in groepsverband. Het geeft veel meer voldoening in ‘natural work teams’ samen nieuwe mogelijkheden te ontdekken, dan een solistische navelstaarsessie van een bolleboos bij te wonen. De vele waardevolle secties in dit boek moeten daarom beslist niet klakkeloos worden overgenomen. Trouwens, in een tijdperk van ‘zappen’ en ‘hyperlinks’ heeft niemand meer de discipline om een boek van kaft tot kaft te bestuderen. De behandelde onderwerpen komen daarom pas goed uit de verf als ze worden gebruikt als hulpmiddel in grensverleggende discussies. Discussies waarbij Cap Volmac graag de rol van facilitator wil spelen.

Cap Volmac heeft dit overzichtswerk dus laten schrijven voor uw plezier en om u uit te dagen mogelijke toekomstscenario’s te bedenken.

Laten wij dit boek samen tot leven brengen.

Utrecht, juli 1995

Prof. dr. D.B.B. Rijsenbrij

 

Dankwoord van de auteur
Iedereen die heeft bijgedragen aan het tot stand komen van dit boek wil ik daarvoor bedanken, zoals mijn collega’s binnen Cap Volmac, die materiaal voor de inhoud hebben aangedragen en commentaar hebben gegeven op de conceptversie. In het bijzonder dank aan: Herman Gels voor zijn hulp bij het definitief uitwerken van het boek; Paul Ostendorf voor zijn vele ideeën; Marita van Hasselt voor haar redactie, kritisch commentaar en de Engelse vertaling.

Utrecht, augustus 1995

Hans Goedvolk